Bij (marketing)communicatie is ethiek de olifant in de kamer. Dat moet veranderen.
Ethiek gaat simpel gezegd over goed en kwaad. Daarover nadenken is belangrijk, want de keuzes die je maakt, bepalen wat, hoe, met wie en voor wie jullie de dingen doen. Dat heeft soms grote gevolgen, toch wordt er niet veel over ethiek gesproken binnen (marketing)communicatie. Dat heeft drie redenen.
Drie redenen om niets te veranderen
De eerste reden is de traditionele, eenzijdige focus op het belang van de eigen organisatie; het enige dat telt, is wat goed is voor de eigen organisatie (winst maken). Dit asociale denken is nog steeds diep geworteld in veel organisaties.
Het wordt ook wel beschouwd als de essentie van ondernemen, zoals blijkt uit discussies met conservatieve bedrijven over Corporate Social Resonsibility (CSR). Wat je dan vaak hoort is: “Bedrijven moeten winst maken, de rest is niet belangrijk.”
(CSR wordt door zulke organisaties vaak gebruikt als window dressing en voor green washing; “duurzaam is mode, dus we ontkomen er niet aan om er publiekelijk iets over te zeggen, maar dat betekent niet dat we er echt wat mee gaan doen”.)
De tweede reden is dat (marketing)communicatie wordt gezien als schijnbaar neutraal middel (voor het genereren van omzet). In werkelijkheid is communicatie nooit neutraal.
Communicatiekeuzen zorgen voor veranderingen in de samenleving en dat is ook precies het doel; mensen moeten na de interactie iets weten, vinden en doen. En met de macht om iets te veranderen komt meer verantwoordelijkheid.
Met de macht om iets te veranderen komt meer verantwoordelijkheid
De derde reden is simpelweg de manier waarop in veel organisaties wordt gewerkt. Er zijn internationale beroepsorganisaties met ethische richtlijnen en beroepsopleidingen op elk niveau, maar (marketing)medewerkers leren in de praktijk meestal vooral uit zelfbehoud meebuigen met hun bazen.
Het kan anders en het moet ook anders. Door internet, met name social media, kunnen organisaties niet meer doen of hun neus bloedt. Alleen aan jezelf denken wordt steeds onverstandiger vanwege de grote negatieve consequenties van ontdekt asociaal gedrag; van jarenlange reputatieschade (minder omzet) tot extra kosten door product recalls, boycots, acties, demonstraties, claims en boetes.
Organisaties zijn hubs in netwerken
De kop in het zand steken is er dus niet meer bij. Organisaties zijn hubs in een web van stakeholders. Die stakeholders, van klanten en omwonenden tot toeleveranciers, hebben allemaal een eigen relatie met de organisatie, eigen wensen, belangen en netwerken, en tegenwoordig ook een niet te onderschatten communicatiemacht.
Communicatie met een Plus
Communicatie met een Plus, zoals ik voorsta met Hermez Communicatie, is gericht op de waarden effectief, eerlijk, meerwaarde en samen. Dat zijn de goede dingen die je moet doen. Verder moet je kwade dingen laten. Je moet mensen niet lastigvallen, opjagen, uitsluiten, onjuist en/of onvolledig informeren, zoals nu vaak gebeurt.
Voorbeelden van zulk vals spel zijn: online bespioneren, het bestoken met ongewenste boodschappen en het gebruik van verkoopfuiken. Denk ook aan liegen over producten, diensten, mensen en organisaties, en het werken met verborgen agenda’s en verhulde machtsstructuren.
In zulke situaties wordt de idee van de open samenleving, waar partijen gelijkwaardig zijn en een vrije keuze hebben, geweld aangedaan. De overheid, die de markt in toom houdt en het landsbelang bewaakt, moet dan ingrijpen. (Zeker als gaat om mensen die niet goed kunnen bepalen wat het beste voor hen is.)
Dus geen marketingcampagnes gericht op kinderen, niet in een crisis zaken ontkennen of bagatelliseren, niet je stakeholders bespioneren via je website, of een product verkopen door kenmerken weg te laten of de werking of inhoud anders voor te stellen etc.
Het loont om het goede te doen
Goede organisaties, met eerlijke diensten en producten, oog voor de toekomst en hart voor hun stakeholders, doen zulke dingen niet. Zij kiezen voor eerlijke winst. En misschien wel voor Communicatie met een Plus.
Ten slotte: het zal je misschien verbazen, maar het loont om het goede te doen. Je (merk)reputatie verbetert als je de juiste dingen op een correcte manier doet en daar goed over communiceert. Een betere reputatie leidt tot een grotere merkvoorkeur, meer sociaal krediet bij een crisis, en indirect tot meer klanten en betere partners. (Lees hier meer over Communicatie met een Plus.)